Roksana Jurczak-Amroziewicz PCOS , czyli zespół policystycznych jajników dotyczy dużego odsetka młodych kobiet (może dochodzić nawet do 15%) i jest jedną z najczęstszych przyczyn zaburzeń hormonalnych i niepłodności.
PCOS charakteryzuje się m.in. występowaniem policystycznych jajników w obrazie USG, ale również mogą występować cykle bezowulacyjne, rzadko występujące miesiączki i/lub tzw. miesiączki krwotoczne, nieregularne cykle, nadmiar androgenów, hirsutyzm (nadmierne owłosienie). Może też występować m.in. nadwaga i otyłość, choć nie jest to reguła, a także insulinooporność, hiperinsulinemia, cukrzyca czy np. zaburzenia lipidowe (m.in. nieprawidłowy poziom cholesterolu we krwi). Niewątpliwie kobietom z PCOS nie jest łatwo…
Czy dieta może pomóc?
W przypadku PCOS znaczenie diety jest dość dobrze udokumentowane, wręcz zwraca się uwagę na to, że od zmiany diety i stylu życia należałoby zacząć, zanim nawet zostanie wdrożone leczenie farmakologiczne.
Jak powinna wyglądać Twoja dieta?
Niewątpliwie nadrzędną kwestią jest monitorowanie masy ciała i dążenie poprzez właściwie zbilansowaną dietę do osiągnięcia należnej masy ciała. Mówimy tutaj o utrzymaniu wartości BMI w prawidłowym zakresie, tzw. „oknie płodności”, tj. BMI od 20 – 24, ale również utrzymaniu właściwej zawartości tkanki tłuszczowej w ciele. Tutaj z pomocą przychodzi nam analiza składu ciała, która standardowo jest wykonywana w trakcie konsultacji dietetycznych w gabinecie. Nadmierna masa ciała (otyłość) i nadmiar tkanki tłuszczowej wiąże się z występowaniem przewlekłego stanu zapalnego, nasileniu insulinooporności tkanek czy zwiększeniu nadmiaru androgenów, a także co już staje się dalszą konsekwencją – nasileniem problemów z cyklami miesiączkowymi i płodnością kobiet. Również ważną kwestią jest kontrola glikemii i lipidogramu, jak również dostosowanie modyfikacji żywieniowych do problemów, z jakimi pacjentka się boryka.
Dieta powinna oczywiście bazować na niskim indeksie i ładunku glikemicznym. Ograniczamy cukier, słodycze, słodkie napoje, alkohol, produkty przetworzone (tutaj głównie nadmiar kalorii, tłuszcze trans i cukry). Wprowadzamy dużo różnobarwnych warzyw i owoców do diety, najlepiej o intensywnych kolorach (antyoksydanty), a pieczywo jasne zamieniamy na razowe.
Warto też wprowadzić większą ilość białka do diety zarówno pochodzenia zwierzęcego jak i roślinnego, którego optymalny udział w diecie korzystnie wpływa na kobiecą płodność. Co ważne w diecie ważna jest kontrola ilości i jakości spożywanych tłuszczów – przede wszystkim ograniczeniu podlegają produkty będące źródłem nasyconych kwasów tłuszczowych, cholesterolu i tłuszczów trans, choć jednocześnie nie zaleca się zamiany pełnotłustych produktów mlecznych na te „odchudzone”, gdyż one będą niestety negatywnie wpływać na równowagę hormonalną, ze względu na nadmiar androgenów. Warto włączyć do diety ryby i oleje roślinne, w szczególności bogate w kwasy omega-3, np. olej lniany czy olej rzepakowy tłoczony na zimno.
Wśród istotnych składników w PCOS wymienia się: wapń, magnez, potas, cynk, chrom, witaminę B6, B12, C, witaminę D i E, a także cholinę i inozytol i koenzym Q10. Również prebiotyki i probiotyki odgrywają ważne zadanie w leczeniu kobiet z PCOS, w szczególności w poprawie insulinowrażliwości.
Interesuje Cię indywidualna dieta? Skontaktuj się ze mną lub umów się na Konsultację online. Zapraszam do współpracy.
Źródła:
Ashoush, S., Abou-Gamrah, A., Bayoumy, H., & Othman, N. (2016). Chromium picolinate reduces insulin resistance in polycystic ovary syndrome: Randomized controlled trial. The Journal of Obstetrics and Gynaecology Research, 42(3), 279–285
Esmaeilinezhad, Z., Babajafari, S., Sohrabi, Z., Eskandari, M.-H., Amooee, S., & Barati-Boldaji, R. (2019). Effect of synbiotic pomegranate juice on glycemic, sex hormone profile and anthropometric indices in PCOS: A randomized, triple blind, controlled trial. Nutrition, Metabolism, and Cardiovascular Diseases : NMCD, 29(2), 201–208
Faghfoori, Z., Fazelian, S., Shadnoush, M., & Goodarzi, R. (2017). Nutritional management in women with polycystic ovary syndrome: A review study. Diabetes & Metabolic Syndrome, 11 Suppl 1, S429–S432
Fruzzetti, F., Perini, D., Russo, M., Bucci, F., & Gadducci, A. (2017). Comparison of two insulin sensitizers, metformin and myo-inositol, in women with polycystic ovary syndrome (PCOS). Gynecological Endocrinology : The Official Journal of the International Society of Gynecological Endocrinology, 33(1), 39–42
Kataoka, J., Tassone, E. C., Misso, M., Joham, A. E., Stener-Victorin, E., Teede, H., & Moran, L. J. (2017). Weight Management Interventions in Women with and without PCOS: A Systematic Review. Nutrients, 9(9)
Kłósek, P. (2017). Dietoterapia w zespole policystycznych jajników — zalecenia praktyczne. Forum Zaburzeń Metabolicznych, 8(4), 148–154.
Izadi, A., Ebrahimi, S., Shirazi, S., Taghizadeh, S., Parizad, M., Farzadi, L., & Gargari, B. P. (2019). Hormonal and Metabolic Effects of Coenzyme Q10 and/or Vitamin E in Patients With Polycystic Ovary Syndrome. The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism, 104(2), 319–327
Kostecka, M. (2019). Zespół Policystycznych Jajników – Rola Diety I Suplementacji We Wspomaganiu Leczenia. Kosmos, 67(4), 855–862
Kuligowska-Jakubowska, M., Dardzińska, J., & Rachoń, D. (2012). Zaburzenia gospodarki węglowodanowej u kobiet z zespołem wielotorbielowatych jajników (PCOS). Diabetologia Kliniczna, 1(5), 185–195
Leszczyńska S. Dieta dla płodności, Wydawnictwo Zwierciadło Sp. z o.o., 2017
Monastra, G., Unfer, V., Harrath, A. H., & Bizzarri, M. (2017). Combining treatment with myo-inositol and D-chiro-inositol (40:1) is effective in restoring ovary function and metabolic balance in PCOS patients. Gynecological Endocrinology : The Official Journal of the International Society of Gynecological Endocrinology, 33(1), 1–9
Suchta, K., Kanecki, K., Tyszko, P., & Radowicki, S. (2016). Selected aspects of metabolic disorders in women with polycystic ovary syndrome (PCOS) with coexistence of thyroid dysfunctions. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 22(2), 89–93
